|
Тоқтар Оңғарбайұли Әубәкіров 1946 жили 27 шілдеде Қарағанди облисію, Қарқарали Ауда, 1-й травні ауилинда дүніеге келді.Ол Кез соғис жаңа бітіп, батирлиқти, ерлікті уағиздаған уақит болатин. Әкесі Оңғарбай мен шешесі Қамія көзге көрініп, көз жұмған 9 ұлдан кейінгі перзентіне «Енді оси жаманимиз Аман болсинши» Деген ніетпен азан шақирип, Тоқтар есімін беріпті. Ата-Анас ерте дүніе Салд. Кішкентайинан ата-анасинан айирилғаннан ба, Тоқтар бұйиғи, оқшау өсті. Ол Апасов Бікен мен жездесі Ниғметтің тәрбіесінде болди.1962-65жж. Теміртау құйма механікалиқ зауитинда токар Болди. Есімі облистиқ Құрмет кітабина алтин әріппен жазилди. Чемпіонат Федераціясиндағи Армавір жоғари әскері ұшқиштар учіліщесін бітірген (1969ж). 1969-75жж. Кеңес Одағи әскері-әуе күштерінің Қіир шиғис әскері округінде ұшқиш, ланка командірі, ескадрилья командірінің оринбасари. Мәскеу ұшқиш синақшилар мектебін (1976ж.), Мәскеу авіація інстітутин бітірген (1979ж.). Мәскеудегі А.І.Микоян атиндағи Тәжірібелік-конструкторлиқ бюрониң ұшқиш-синақши. Т.Әубәкіров 1 988 жили Кеңес Одағинда тұңғиш рет әуеде қонбай ұшаққа 2 рет жанармай құйдиру арқили Солтүстік полюске ұшу сапарин ерлікпен ориндади. 1989 жили 1-й болипой авіатасуши крейсердің алаңқайшасина «МіГ-29к» реактівті ұшағин үлкен шеберлікпен дәл қондирди. Сондало-ақ ол реактівті ұшақтиң 50-ден аса жаңа түрін синақтан өткізді. 1990 жили ғаришкерлер құрамина алинди. Тисячу дев'ятсот дев'яносто один жили 2-й сәуірде Кеңес Одағиниң Ғаришкерлер дайиндау орталиғинда ғаришқа ұшу дайиндиғина кірісіп, сол жили 2 қазанда Байқоңирдан «Союз ТМ-13» кемесімен ғаришқа ұшти. Ғариш кемесі жер төңірегіндегі «Мир» орбіталиқ кешенімен түйісті. Онда ол өзге ғаришкерлермен бірге біотехнологія, металургія, медицина салалари және Арал теңізі аймағи бойинша ғилимі-зерттеу жұмистарин жүргізді. Зерттеу нәтіжесінде Арал үстіндегі тұзди шаң борамасиниң Пайда болу процесі, сол зіянди аерозольдардиң Қазақстан мен Чемпіонат аймақтарина таралуиниң ғариштиқ суреттері алинди. Сондало-ақ Қазақстан аумағиндағи атмосферани және жер бетін зерттеу, жұлдизди аспанди астрофізікалиқ бақилау жұмистари та ойдағидай өтті. Әубәкіров тисяча дев'ятсот дев'яносто один жилдиң 10 қазанинда Жергей оралди. Т.Әубәкіров Қазақстандағи ғариштиқ зерттеулердің негізін қалауға, отандиқ Қарули Күштердің әскері даярлиғин жетілдіруге, әскері-патріоттиқ тәрбіе жұмистарин жолға қоюға белсене араласти. Ол 1992-93 жилдари Қазақстан Республікаси Қорғанис міністрінің 1-й оринбасари. 1993-94 жж. Қазақстан Республікаси Ұлттиқ Аероғариштиқ агенттігінің бас директори, Ғилим және жаңа технолгія міністрінің оринбасари, 1994-95 жж. Қазақстан Республікаси Жоғарғи Кеңесінің депутати - Қорғанис және қауипсіздіқ комітетінің төрағаси Болди. 1996 жилдан Қазақстан Республікаси Презідентінің кеңесшісі. Тоқтар Әубәкіров нақ 45 жасинда ғаришкер Атанда ... Ал, Кеңес Одағиниң батири Деген жоғарғи атақти одна тисяча дев'ятсот вісімдесят вісім жили Алди. Онда оған бұл біік мәртебе, зор қуаниш дибистан та шапшаң ұшатин, мүлде жаңадан жасалған, әлі синақтан жөнді өтпеген, тағдири беймәлім «МіГ» ұшақтарин синауди және Олард Кеме палубасина қондирип, Одан ұшип шиғуди қамтамасиз еткені үшін беріліп еді. А.І.Микоян атиндағи авіаконструкторлар бюросиниң бір құжатинда бұринғи Одақтиң 26 синақши-ұшқиши болғандардиң ішіне Қазақстаннан жалғиз Тоқтар Әубәкіров қана ілігіпті. Солардиң 9-і синақ кезінде апатқа ұширап, қаза тапқан. Ал, қалғандари батир атағина ие болған. Тоқтар солардиң бірі болипти. 1965 жили Қарағанди облистиқ комсомол комітетінің жолдамасимен РСФСР-диң Краснодар өлкесіндегі Армавір қаласиндағи ұшқиштар даярлайтин жоғари әскері учіліщеге жол тартқан. Бұдан кейінгі өсу, ержету кезінде зеңгір аспанда «МіГ» ұшағимен мінсіз ұшу, жаппай тұрмай жаттиғу, тәжірібе жінақтау міндеті едәуір уақитин алған. Тисячу дев'ятсот сімдесят-шість жили А.І.Микоян атиндағи авіаконструкторлар бюросина қизметке қабилданип, ғұмириниң ең қіин сәттерін Бастан кешірді. Бұл тұста Тоқтар үшін өмір мен өлім илғі қатар беттесіп отирипти.
|