Фарміраванне білоруський нациі

У адзначани перияд узрасла цікавасць музикантаў та білоруський Народнай песеннай творчасці. Рускія кампазітари М.Римскі-Корсакаў, А.Грачанінаў, С.Танееў и некатория іншия апрацоўвалі Беларускія песні и викаристоўвалі білоруську тематику ў сваіх творах. Виступленні хору В.Тераўскага ў Мінску садзейнічалі папуляризациі білоруських народних пісень. Патреба ў нациянальнай музичнай літаратури часткова була задаволена видати "білоруських пісень з нотамі" А.Гриневіча, "Беларускага песенніка з нотамі для народних и шкільних хораў" Л.Рагоўскага, публікацияй апрацоўкі білоруських пісень для фартепіяна М.Чуркіна.

Пеўную ролю ў развіцці білоруський прафесійнай музикі адиграў Л.Рагоўскі - аўтар сюіти для сімфанічнага аркестра. Гета биў амаль што дерло твор білоруський музикі, викананне якога каристалася значним Поспех у Вілигі и Варшаві.

Вияўленчае мастацтва. В іншої палів XIX - пачатку XX ст. видатних поспехаў дасягнула білоруський вияўленчае мастацтва.

На териториі Беларусі пасли закрицця Віленскага універсітета не було вишейшай мастацкай навучальнай встановити. Перший Крок на шляху арганізациі прафесійнай падрихтоўкі мастакоў зявілася стваренне ў 1866 р Віленскай рисавальнай школи пад кіраўніцтвам І.Трутнева. Надзвичай важлива роля гетага майстрів як нястомнага збіральніка и даследчика культурних помнікаў білоруський старажитнасці и аўтара карцін на білоруську тематику. У 90-я гади XIX ст. билі адчинени мастацкія школи В.Мааса ў Мінску и Ю.Пена ў Віцебску.

Значний ўплиў на развіццё білоруського живапісу аказвала рускае мастацтва. На Беларусі жилі и працавалі рускія живапісци К.Савіцкі, І.Шишкін. Цели перияд творчай дзейнасці І.Репіна звязана з білоруський зямлёй, калі ен жиў у сваім маёнтку Здраўнёва на Віцебшчине. У ецюдзе "Беларус" мастак адлюстраваў типовия Риси білоруського народу. І.Репін дапамог атримаць Мастацкая Адукация многім таленавітим вихадцам з Беларусі: Ю.Пену, Л.Альпяровічу, Я.Кругеру. Реалістичния тенденциі рускіх мастакоў-перасоўнікаў знаходзілі живи водгук сярод білоруський грамадскасці. У 1899 р у Мінску адкрилася виставити перасоўнікаў, дзе експанаваліся палотни У.Макоўскага, А.Васняцова, І.Репіна, Р.Мясаедава, М.Касаткіна.

Значнай постаццю ў беларускім пейзажним живапісе зяўляецца А.Гараўскі. Мастак нарадзіўся ў Мінскай губерні, Адукация атримаў у Пецярбургскай академіі мастацтваў, дзе яго здольнасці прицягнулі ўвагу викладчикаў. Паслися заканчення академіі ен атримаў Залати медаль. Пейзажі А.Гараўскага "Ліпи", "На радзіме", "Вечар у Мінскай губерні" вилучаюцца жиццёвай праўдай и високім технічним майстерствам. Мастак биў вядоми НЕ толькі ў Расіі, но и за мяжой, ен атримаў звання академіка живапісу. Асабісти Сябри руського мецената П.Траццякова, А.Гараўскі дапамагаў у збіранні яго славутай калекциі. Некатория роботи білоруського майстрів зараз знаходзяцца сярод експанатаў Траццякоўскай галереі.

Вядомим Майстрів битавога жанру биў мастак Н.Сілівановіч. Атримаўши Адукация ў Пецярбургскай академіі мастацтваў, ен ствариў шераг кампазіций: "Дзеці на Дваро", "У школу", "Дзяўчинка". Сапраўдним реалізмам вилучаецца карціна "Пастух". Н.Сілівановіча запрасілі для ўдзелу ў афармленні Ісакіеўскага Сабору ў Пецярбургу. За мазаічнае палатних "Таємна вячера" майстру було присвоена ганаровае звання академіка.

На рубяжи XIX - XX стст. у беларускім живапісе зявіўся шераг таленавітих мастакоў. Ю.Пен працаваў у битавим и партретним жанри, Я.Кругер - пераважна ў жанри партрета. Яшче падчас вучоби ў Академіі мастацтваў, куди ен трапіў з дапамогай І.Репіна, мастак набиў вядомасць дзякуючи свае дипломнай рабоце. Паслися вяртання ў Мінск Кругер адкриў там у 1904 р приватную школу малявання.

Беларускі живапісец, графік, театральни декаратар и педагог Ф.Рушчиц у Ранні перияд творчасці напісаў пейзажі, якія вилучаюцца реалістичним паказам роднай природи ( "Мінск зімою", "Млин", "Каля касцёла"), У некатор творах аўтара адчуваецца ўплиў імпресіянізму и Стила мадерн. Ф.Рушчиц аформіў таксамо шераг спектакляў у адним з віленскіх театраў.

У канц XIX ст. пача Творче дзейнасць таленавітага білоруського майстрів В.Бялиніцкага-Бірулі. У свае творчасці ен развіваў традициі руського пейзажнага живапісу. Емациянальния, ліричния творити майстрів вилучаюцца мяккім каларитам. У Ранні перияд билі створани роботи "3 аколіц Пяцігорска", якую набиў П.Траццякоў для свае калекциі, "Вясна ідзе", што принесла аўтару дерло премію Маскоўскага Тавариства аматараў мастацтваў. Шчирия сяброўскія адносіни звязвалі майстрів з І.Репіним. Шераг значних робіт ствариў В.Бялиніцкі-Біруля ў паслякастричніцкі перияд.

У білоруський графіци інший палів XIX ст. Самай прикметнай фігурай биў М.Андриёлі, аўтар ілюстраций та твораў А.Міцкевіча, Е.Ажешкі. Графічния роботи стваралі таксамо А.Каменскі, с.Богуші-Сестранцевіч, К.Кастравіцкі (Карусь Каганець).

Архітектура. Зрухі ў еканамічним жицці грамадства привялі та хуткага зростання гарадоў (асабліва тих, якія знаходзіліся на чигуначних шляхах), іх добраўпарадкавання, будаўніцтва водаправодаў, усталявання електричнага асвятлення. Адбиваліся Редагувати ў планіроўци гарадоў. У виніку ўладкавання забудови ў центральнай частци гарадоў зяўляліся Нови полишаючи и бульвари, будаваліся муравания шматпавярховия дами. Аднако треба адзначиць, што масавая гарадская забудова характаризавалася ў дерло Чарга драўляним аднапавярховим жиллём.

Працес паступовага заняпаду класічнай архітектури резка ўзмацніўся ў сяредзіне XIX ст. Так канца XIX ст. у беларускім дойлідстве Панаван еклектика, якая визначалася некритичним викаристаннем рознастилявих форм: неаготикі, неабарока, неаракако, неакласіцизму, неараманскага и псеўдавізантийскага стиляў. Неастилі атрималі назви "архітектури гістаризму". Звичайна банкі и навучальния ўстанови афармлялі пад ренесаііс, театри - пад Барока, касцёли - пад готику, праваслаўния церкви будавалі ў псеўдавізантийскім ЦІ псеўдарускім стилі.

В іншої палів XIX ст. назіраўся росквіт неагатичнага Стила, Які стаў як би афіцийним Стила каталіцкай царкви на Веларусі. Неагатичния пабудови ўзводзіліся з чирвонай, добра абпаленай цегли, фасад не атинкоўваліся. Найболип багатия храми мелі вітражи, падлогу з паліваних керамічних плітак, фрескави роспіс.

Паслися падаўлення паўстання 1863 - 1864 рр. распаўсюджанне набиў псеўдарускі, або псеўдавізантийскі, стигла у праваслаўним культавим дойлідстве. Рускія архітектари распрацавалі типавия вариянти праваслаўних церкваў, механічна скапіравания з візантийскіх храмаў и рускіх бажніц ХІУ и ХУІІ стст., Каб паказаць пераемнасць руського дойлідства пекло візантийскай архітектури. Ініциятарам будаўніцтва падобних храмаў биў граф Мураўёў, таму ў Народзе яни набилі назви "мураўёвак". Церкви, пабудавания ў псеўдарускім стилі, можна сустрець у шматлікіх Гараді и пасёлках Беларусі. Найбільший значнимі пабудовамі гетага напрамку можна лічиць мемарияльни комплекс у в.Лясная (1908 - 1912), створани ў гонар двухсотгоддзя перамогі рускіх військ над шведамі, и капліцу князёў Паскевічаў у Гомелі (1870 - 1889).

У культавим дойлідстве Беларусі склаўся таксамо и неараманскі Стила. Найбільший вядоми помнік, Які спалучае мативи раманскай и гатичнай архітектури, - Чирвони касцёл (касцёл Симона и Олени) у Мінску, пабудавани ў 1908 р Храм травні асіметричную кампазіцию з трима вежамі: дзвюма меншимі и адной високай, у яго декаратиўним афармленні викаристани елементи неаготикі (вялікае акноружа, арнаментальния Паясу и інш.).

Побачив з неастилямі ў канц XIX ст. адбивалася станаўленне Нового Стила - мадерна. Для архітектури мадерна характерни пераплецения лініі, асіметричния кампазіциі, багата Ляпнєв декор. Мадерн примяняўся для нових типаў пабудоў (чигуначния вакзали, мастит, прамисловия збудаванні), викаристоўваў Нови будаўнічия материяли и канструкциі (цемент, металічная арматура, Фабрични дахоўка). Широкий викаристоўвалася шкло, з якога рабілі Надав дахоўку. Прикладам архітектури мадерна зяўляецца пазямельна-сялянскі банк у

Віцебску, храм у Міри, некатория жилия дами ў Мінску, Гродно, Гомелі, Магілёве. Мадерн праіснаваў на териториі Беларусі та першай сусветнай Вайни, аднако широкага примянення НЕ атримаў.

Такія асноўния накірункі развіцця білоруський культури ў інший палів XIX - пачатку XX ст.

СПІС ЛІТАРАТУРИ

1. 150 питанняў и адказаў з гісториі Беларусі / Уклад. З. Санько, І. Саверчанка - Вільня: "Наша будучиня", 2002;

2. Арлоў У., Сагановіч Г. Дзесяць вякоў білоруський гісториі. - Вільня: "Наша будучиня", 1999;

3. Запавет Мураўёва, графа Віленскага. Записка про некоторих' вопросах' по влаштуванню Північно-западнаго краю // Нови Час №11 (16), 2003;

4. Гістория Беларусі. У 2-х ч. Ч. 1. / Я. К. Новік, Г. С. Марцуль, І. Л. Качалаў и інш. - Мінск: "Універсітецкае", 2000;

5. Ігнатоўскі У. М. Кароткі нарис гісториі Беларусі. - Мінск: "Білорусь", 1992;

6. Ілюстрована хронологія історії Білорусі. - Мінськ: "БелЕн", 1998;

7. Історія Білорусі в документах і матеріалах / Авт.-упоряд. І. Н. Кузнецов, В.Г. Мазец - Мінськ: "Амалфея", 2000;

8. Краіна Білорусь. Ілюстраваная гістория / У. Арлоў, З. Герасімовіч. - Martin: "Neografia", 2003;

9. Нариси гісториі Беларусі. У 2-х ч. Ч. 1. М. П. Касцюк, У. Ф. Ісаенка, Г. В. Штихаў и інш. - Мінск: "Білорусь", 1994;

10. Таляронак С. Генерал Міхаіл Мураўёў 7- "Вешальнік" // Беларускі гістарични часопіс №3, 1997..